PTSD, როგორც შესაძლო პროგნოზი ფსიქიკური ტრავმის განვითარებისათვის

2024 ავტორი: Harry Day | [email protected]. ბოლოს შეცვლილი: 2023-12-17 15:48

ფსიქიკური ტრავმის შესახებ წინა სტატიაში:მისი წარმოშობის მექანიზმი და მიზეზები დეტალურად იყო აღწერილი. პოსტტრავმული სტრესული აშლილობა (PTSD) არის ერთ-ერთი შესაძლო პროგნოზი ფსიქოტრავმის განვითარებისათვის. პოპულარული კლიშის საწინააღმდეგოდ, PTSD არ შემოიფარგლება მხოლოდ მებრძოლებითა და სამხედრო პერსონალით.

ტრავმული მოვლენის დადგომისთანავე, უმეტეს შემთხვევაში, ადამიანი ამჩნევს ცვლილებებს მის მდგომარეობაში. ეს შეიძლება იყოს: აპათია, გაყინვის რეაქცია, უკონტროლო რისხვა, ძლიერი შფოთვა, კანკალი. ჯერ ადრეა PTSD– ზე საუბარი. ძლიერი საფრთხისგან თავის დაღწევისას ადამიანი განიცდის აღგზნების მაღალ დონეს სხეულში და ფსიქოემოციურ დონეზე. უფრო სწორად, ეს არის შოკის ნიშნები, რის შემდეგაც, კარგი ვერსიით, კრიზისის საკმაოდ ხანგრძლივი გამოცდილება ვითარდება რისხვის საპასუხოდ, მწუხარებით, შემდეგ კი ნელი გამოჯანმრთელებითა და ასიმილაციით. ეს არის ის, თუ როგორ ამუშავებს ფსიქიკა პოტენციურად ტრავმულ მასალას და აღდგება ტრავმაში ჩარჩენის გარეშე. პოსტტრავმული სტრესული აშლილობის დიაგნოზირება შესაძლებელია 1, 5-2 თვის და შემდგომ, ინციდენტის შემდეგ.

PTSD ხასიათდება სიმპტომების სამი ჯგუფით:

1. დაუბრუნდით ტრავმული სიტუაციის პირვანდელ გამოცდილებას: ცუდი ძილი კოშმარებით, რეტრუმატიზაცია, ინტენსიური სომატური რეაქციები (პანიკის შეტევები, გულისრევა, ასთმის შეტევები, ოფლიანობა, პალპიტაცია, კუნთების კრუნჩხვის სპაზმი, ყურებში ხმაური). PTSD– ის კლასიკური გამოვლინება: „უკუჩვენებები“- ტრავმის უეცარი მტკივნეული აფეთქებები ტრავმულ სიტუაციასთან დაკავშირებული განმეორებითი აკვიატებული გრძნობების სახით, თითქოს ეს ხდება ახლანდელ დროში.

2. ფსიქიკური დაცვა უარყოფის, დისოციაციის, რეპრესიების სახით. მოერიდეთ საუბარს ან ფიქრს იმაზე, რაც მოხდა, ტრავმული მოვლენის გავლენის უარყოფა, დახმარებაზე უარის თქმა. ადამიანს შეუძლია ემოციურად დაშორდეს საყვარელ ადამიანებს, იზოლირდეს, "გაიყინოს", "დაბუჟდეს". ემოციური რეაქციები მწირი ხდება, საყვარელი საქმიანობა მიტოვებული, კომუნიკაციისა და აქტივობისადმი ინტერესი იკარგება. მარტოობის, დეპრესიის, შეზღუდული მომავლის განცდა, გაუცხოების ან დერეალიზაციის განცდა (არა ის, რაც ხდება), უიმედობის განცდა, ანედონია, ემოციური გულგრილობა, ლეტალგია, აპათია.

3. ძალიან მაღალი ფსიქო-ემოციური სტრესი: აღგზნებადობისა და შფოთვის გამო. სიკვდილის უკონტროლო შიშის შეტევები. გადაჭარბებული შემზარავი პასუხი. გაღიზიანება, რისხვა, რისხვა, უძილობა, კონცენტრაციის დაქვეითება, ყურადღების კონცენტრაციის შემცირება გადართვის სირთულეებით, მეხსიერების დაქვეითება. ადამიანს შეუძლია ძალიან მკვეთრად მოახდინოს რეაგირება ხმამაღალ ხმაურზე, ან მსგავს სტიმულებზე "გამომწვევ", რამაც გამოიწვია ტრავმული რეაქცია. ჰიპერ-სიფხიზლე: თვითგადარჩენის ინსტინქტი მძაფრდება, აღწევს პარანოიდულ გამოვლინებებს იმ სიტუაციებშიც კი, რომლებიც არ ემუქრება რეალურ საფრთხეს. ადამიანი ავტომატურად ადარებს გარედან მიღებულ ყველა სიგნალს ტრავმულ გამოცდილებას, არის მუდმივი მზადყოფნა რეაგირებისთვის. სუბიექტური გამწვავება მოვლენებისგან, რომლებიც ემსგავსება ან სიმბოლიზირებს ტრავმას.

პოსტტრავმული სტრესული აშლილობის დიაგნოზისთვის საკმარისია ამ სიმპტომების ერთ ჯგუფში დამთხვევა.

ვინაიდან PTSD– ით, შინაგანი სტრესი მნიშვნელოვნად იზრდება და შედეგად, დაღლილობის ბარიერი მცირდება, ეს იწვევს შესრულების შემცირებას. რამდენიმე პრობლემის გადაჭრისას ადამიანს უჭირს მთავარი ამოცნობა. ძნელია გავიგოთ ამოცანის მოთხოვნების მნიშვნელობა. ეს შეიძლება გამოიხატოს გადაწყვეტილების მიღებისას პასუხისმგებლობის არიდებაში.

ზედმეტი სიფხიზლის გავლენის ქვეშ იცვლება ადამიანის ყოველდღიური ქცევა, ხშირად მიმართავენ აკვიატებულ ზომებს, რომლებიც მიმართულია ტრავმული მოვლენის განმეორების თავიდან ასაცილებლად. PTSD– ს მქონე ადამიანს უჭირს საკუთარი და სხვათა შორის საზღვრების და დისტანციის რეგულირება. გადადის ემოციურ იზოლაციაში, გარკვეული პერიოდის შემდეგ ასეთმა ადამიანმა შეიძლება შეამჩნიოს, რომ მარტოობა მას აწონებს და ახლობლებს ადანაშაულებს უყურადღებობასა და გულგრილობაში.

PTSD– ით შეიძლება განვითარდეს ეგრეთ წოდებული შეძენილი უმწეობა: ადამიანის აზრები შეპყრობილია გარშემო მომხდარი მოვლენების ირგვლივ და ტრავმის განმეორების შფოთიანი მოლოდინი. ახსნა -განმარტებებს თან ახლავს უმწეობის განცდა, რაც მაშინ განმეორდა, რაც ხელს უშლის სხვებთან კონტაქტში ემოციურ ჩართვას, კონტაქტებს ზედაპირულს ხდის. სხვადასხვა ტრიგერებმა ადვილად გაიღვიძეს ტრავმული მოვლენების მოგონებები, რაც იწვევს უმწეობის განცდების დაბრუნებას.

ამრიგად, ადამიანს აქვს პიროვნების ფუნქციონირების საერთო დონის დაქვეითება. თუმცა, ხშირად, ადამიანები, რომლებმაც განიცადეს ტრავმული მოვლენები, ფსიქოლოგიური დაცვის თავისებურებების გამო, სერიოზულ მნიშვნელობას არ ანიჭებენ მათ სიმპტომებს, აღიქვამენ მას როგორც ნორმად. ყველაზე ხშირად, PTSD– ით, ადამიანი მიდრეკილია აღიქვას თავისი მდგომარეობა, როგორც ბუნებრივი, ჩვეულებრივი და არ უკავშირებს მას ტრავმულ გამოცდილებას. თუ PTSD ვითარდება ქრონიკული ტრავმის ფონზე, ადამიანს შეიძლება არც კი ჰქონდეს ეჭვი, რომ მისი გამოცდილება ტრავმულია.