ბავშვთა ფსიქოკორექციის მახასიათებლები

2024 ავტორი: Harry Day | [email protected]. ბოლოს შეცვლილი: 2023-12-17 15:48

ანამ აღნიშნა, რომ ბავშვთან დაკავშირებით, ყველაფერი, რაც აუცილებელია მოზრდილებისთვის ფსიქოლოგიური დახმარების სიტუაციაში, აკლია - პრობლემის შეგნება, მასთან გამკლავების გადაწყვეტილება და მისი მოშორების ნება.

ა.ნ. ლეონტიევმა შემოგვთავაზა წამყვანი საქმიანობის კონცეფცია. წამყვანი საქმიანობის ფარგლებში აქტივობის სხვა ტიპები მომწიფდება და განსხვავდება, იცვლება გონებრივი პროცესები და პიროვნული თვისებები. ყველაზე ცნობილი არის D. B. Elkonin– ის განვითარების პერიოდიზაცია, რომლის საფუძველზეც გამომდინარეობს ბავშვებთან მუშაობისას ფსიქოკორექციის მახასიათებლები. უპირველეს ყოვლისა, ეს ეხება ფსიქოკორექციული ვარჯიშების ფორმის კორელაციას წამყვან საქმიანობასთან, რაც დამახასიათებელია ბავშვის ასაკისთვის. სკოლამდელი ასაკის ბავშვებისთვის ეს არის სათამაშო აქტივობა, დაწყებითი სკოლის ბავშვებისთვის - საგანმანათლებლო საქმიანობა. ანუ, სკოლამდელი ასაკის ბავშვებისთვის ეს ფორმა არის თამაში, ხოლო დაწყებითი სკოლის ბავშვებისთვის ეს არის სასკოლო საქმიანობის იმიტაცია. ამრიგად, შესაძლებელია შეიქმნას ბავშვისთვის აუცილებელი მოტივაცია ფსიქოკორექციული მუშაობისთვის.

ბავშვებში სხვადასხვა პრობლემურ მდგომარეობასთან მუშაობისას, ფსიქოკორექცია ტარდება თამაშების სახით, მუშაობს დამუშავებული პრობლემების გადატანითი მნიშვნელობით. მისი ნიადაგი არის მარჯვენა ტვინის ბავშვური, ან "ჯადოსნური" (ევოლუციური უძველესი პროცესი; რწმენა სიმბოლური გონებრივი ან ფიზიკური მოქმედებების და / ან აზრების საშუალებით რეალობაზე გავლენის მოხდენის შესახებ). ასეთი აზროვნებით მოქმედი, ადამიანი წარმოიდგენს, რომ გარკვეულ ობიექტზე მოქმედებით ის ამით სხვაზეც მოქმედებს, რაც ორიგინალთან არის დაკავშირებული. სინამდვილეში, ასეთი კავშირი არ არსებობს, მაგრამ მნიშვნელოვანია, რომ ის "ცოცხალია" მის წარმოსახვაში.

სათამაშო ბავშვი თამაშში მთლიანად არის ჩართული მთელი არსებით. თამაშის სიტუაციაში, საგნები, რომლებსაც ბავშვი წარმოიდგენს, მისთვის ისეთივე რეალურია, როგორც რეალობაში არსებული. ბავშვის ხელთ არსებულ მატერიალურ საგანს შეუძლია შეცვალოს სხვა მატერიალური ობიექტი ან არამატერიალური, ნებისმიერი ობიექტი, რომელიც უშუალოდ მიუწვდომელია. ამ შემთხვევაში, დათვის "გალანძღვა", ან "კომუნიკაცია" თვითგამოხატულ ზღაპრულ არსებასთან, რაც არის გარკვეული პრობლემების დამნაშავის პერსონიფიკაცია, მათი "შეცვლა", მანიპულირება, აგება, ბავშვი ასევე ცვლის მათ უკან ისინი (დათვები, თოჯინები, ზღაპრული პერსონაჟების მიერ დახატული, გამოძერწილი პლასტილინის მულტფილმის პერსონაჟებისგან) სხვა რეალობის საგნები.

ფსიქიკის განვითარების კულტურულ -ისტორიულ კონცეფციაში (ლ. ს. ვიგოტსკი), მისი განვითარების მთავარი მექანიზმი არის ინტერიერიზაცია (ინტერიორიზაცია - გარედან შიგნიდან გადასვლა). თავდაპირველად, აქტივობა ტარდება გარე ობიექტების მხარდაჭერით, შემდეგ კი ის "იშლება", გადასვლა გონებრივი მოქმედებების ფორმაზე, წარმოსახვითი "საყრდენების" გამოყენებით, შემდეგ კი ავტომატიზირებულ შესრულებაზე. იგივე ეხება ქცევითი და ემოციური რეაქციების ნიმუშებს, რომლებსაც ბავშვი ადრეულ ასაკში სწავლობს. ბავშვებთან ფსიქოკორექციული მუშაობის დროს არსებული შაბლონის "აღსადგენად", ეს პროცესი უნდა შეიცვალოს. საპირისპირო მიმართულებაა ექსტერიერიზაცია (გარე - გარე, გარე). პრობლემის ექსტერიერიზაცია არის მისი შინაგანი გამოსახულების, წარმოდგენის ექსტერნალიზაცია. ბავშვი ახდენს პრობლემის პერსონალიზებას (გადასცემს მას დათვს, თოჯინას, ნახატს, ანუ მატერიალურ ობიექტს), მანიპულირებს ამ მატერიალურ ობიექტზე და, ბავშვთა აზროვნების კანონის თანახმად (მაგიური აზროვნება), ასრულებს "ჯადოსნურ" ოპერაციებს და ამგვარად ანადგურებს პირველადი არაადაპტირებული შაბლონი და ხელახლა გადამზადდება.

ბავშვთან ურთიერთობისას უნდა გვახსოვდეს, რომ ბავშვებთან მუშაობის ტექნიკის, მეთოდების, მეთოდების ცოდნა არ შეცვლის მსგავსების პრინციპის დაცვას, რომლის გარეშეც უბრალოდ არარეალურია (სიტყვასიტყვით) ბავშვთან მუშაობა რეგრესია, იქნება ბავშვის მდგომარეობა. ბავშვთან სწავლისას თქვენ უნდა იპოვოთ იგივე ბავშვი საკუთარ თავში, გახსნათ ბავშვობის სამყარო, შემდეგ კი მუშაობის გზები თავისთავად გამოჩნდება.

მაგრამ ყველა ფსიქოლოგმა, რომელიც მუშაობს (და ალბათ არც მუშაობს) ბავშვებთან ერთად, იცის, რომ ბავშვების პრობლემები მშობლების პრობლემების ანარეკლია.ბავშვი არის სარკე, რომელიც ასახავს ოჯახის ემოციურ ამინდს. ოჯახური პრობლემებით, მუდმივი კონფლიქტებით, ფარული წყენებით, ბავშვი არის „ელვისებური ჯოხი“, ის ხდება ის დაუცველი რგოლი, რომელშიც ემოციური სტრესი იშლება, ქცევითი, ემოციური, ფსიქოსომატური პრობლემების სახით. სიზიფური შრომა „განკურნოს“ეფექტი ბავშვზე და დატოვოს მიზეზი ხელუხლებელი. აქედან გამომდინარე, აუცილებელია მშობლების ჩართვა ფსიქოკორექციის პროცესში. მშობელთან მუშაობა და მათი ქცევის შეცვლა როგორც ერთმანეთთან, ასევე შვილთან მიმართებაში, შესაძლებელია ბავშვის პრობლემების მოგვარება.