ნევროზის პრევენცია დედებსა და ბავშვებში. დედა-ჩვილის ფსიქოთერაპია

2024 ავტორი: Harry Day | [email protected]. ბოლოს შეცვლილი: 2023-12-17 15:48

ჩემი გამოსვლა კონფერენციაზე "ვარ მსოფლიოში? მე ოჯახში ვარ! " მიეძღვნა დედობის ჩვილ ბავშვთა თერაპიას, როგორც დედისა და ბავშვის ნევროზის პროფილაქტიკას. იმისდა მიუხედავად, რომ მე ძალიან მგზნებარე ვარ ამ თემაზე, მე ვიცოდი, რომ ყველას არ აინტერესებს ეს სფერო, რადგან ფსიქოლოგთა უმეტესობას ურჩევნია ექსკლუზიურად მოზარდებთან მუშაობა. სპექტაკლის დროს დარბაზი სავსე იყო და მე დავინახე ბევრი დაინტერესებული თვალი. სპექტაკლის დასრულების შემდეგ ბევრი მოვიდა ჩემთან და მადლობა გადამიხადა საინტერესო და შესაბამისი შესრულებისთვის.

მაგრამ ერთმა წერილმა, რომელიც მოგვიანებით მიიღო, მაიძულა არა მარტო დავუბრუნდე ჩემს თემას, არამედ მიბიძგა ამ ჩანაწერის დაწერა. ერთ -ერთმა მსმენელმა (სახელს არ დავასახელებ) მომწერა:”მადლობა. მე ძალიან მომეწონა შენი შესრულება, ის შეაღწია ჩემი სულის სიღრმეში (ცრემლებამდე)”. სიმართლე გითხრათ, თავიდან მეგონა, რომ ეს იყო რაღაც სარკასტული ხუმრობა, რადგან კონფერენცია პროფესიონალ ფსიქოლოგებზე იყო გათვლილი და ჩვენ განვიხილეთ სამუშაო მომენტები - სად უნდა მივიღოთ გრძნობების ასეთი ინტენსივობა. მაგრამ შემდეგ გამახსენდა, რომ ჩემგან ოდნავ მარცხნივ, მართლაც, იყო გოგონა, სახეზე ძალიან თანაგრძნობით გამოხატული და რაღაც მომენტში მომეჩვენა, რომ ტიროდა, თანაც თვალს არ მაშორებდა. სხვა ქალბატონების სახეებიც გამახსენდა - ძალიან დაინტერესებული, თავჩაქინდრული, ნათლად პასუხობდა ჩემს სიტყვებს. და ასევე გამახსენდა რამდენიმე სპეციალური შენიშვნა იმათ ხმაში, ვინც მოგვიანებით მადლობა გადაუხადა დერეფანში.

მაშ რატომ გამოიწვია ამ თემამ ასეთი ცოცხალი, თითქმის პირადი გამოხმაურება? დიდი ალბათობით, რადგან ყველა ქალს, რომელმაც ამა თუ იმ ხარისხით მშობიარობა განიცადა მსგავსი რამ, რაც მაშინ "არ შეიძლებოდა" აღიარებულიყო, მაგრამ რომელიც მტკივნეულად ეხმაურება ახლა.

ჩვენ ცხოვრებაში სხვადასხვა კრიზისს გავდივართ, ბავშვის დაბადება ერთ -ერთი ასეთი კრიზისია მშობლებისა და ოჯახებისთვის. მაგრამ ამ სიტუაციის ყველაზე დიდი სირთულე მდგომარეობს მის ამბივალენტურობაში. ბავშვის გაჩენა სასიხარულო პოზიტიური მოვლენაა და ეს ხდება უმეტეს დედებისთვის. ამავე დროს, დედის მოლოდინების გარდა, არის გარკვეული სურათი, რომელსაც აქტიურად უჭერს მხარს საზოგადოება და განსაკუთრებით ქალის გარემო: „ეს არის ძალიან მხიარული მოვლენა, რომელმაც უნდა გამოიწვიოს პოზიტიური განცდები”,” ეს არის ბუნებრივი სიტუაცია, რომელსაც ყველა ქალი უმკლავდება”,” კარგი დედა ყურადღებას არ აქცევს სირთულეებს”და ასე შემდეგ. მეგობრები, ნაცნობები და ნათესავები აქტიურად უჭერენ მხარს ამ იდეებს.” ამავდროულად, ქალი აწყდება რეალურ სირთულეებს, რომლებშიც მას მინიმუმ ადაპტირება სჭირდება და მაქსიმალურად გაუმკლავდება მოკლე დროში. რასაკვირველია, დედობის მოწიფული და შეგნებული მზაობით, ქალი მართლაც საკმაოდ სწრაფად უმკლავდება და ეგუება ახალ სიტუაციას. იმავდროულად, უნდა აღინიშნოს, რომ დღეს ყველას არ აქვს ასეთი სურვილი. კონფერენციის პირველ ნაწილში მხოლოდ ითქვა, რომ თანამედროვე საზოგადოებაში მკაცრად ირღვევა ახალგაზრდა თაობის მომავალი მშობლების მომზადების ოჯახური ტრადიციები. ახალგაზრდები ქმნიან ოჯახებს იმისთვის, რომ გაატარონ დრო ერთად, გაერთონ, ხოლო ბავშვის ყოლა მოითხოვს პასუხისმგებლობის მაქსიმალურ მიღებას, საკუთარი აღზრდის გაცნობიერებას, ოჯახის როლებისა და უფლებამოსილების ნათელ განაწილებას. მშობლებისთვის მზადყოფნის ნაკლებობა და პირადი უმწიფრობა ხდება ნიადაგი, რომელზედაც ნებისმიერი სირთულე, და მით უმეტეს სირთულეები და პრობლემები, შეიძლება აღმოცენდეს ნევროზებით, ზოგჯერ კი დეპრესიით. სხვა სიტყვებით რომ ვთქვათ, კონფლიქტი ბავშვის ბედნიერი ოჯახის მოსალოდნელ ლამაზ სურათსა და ბავშვის დაბადებიდან პირველი თვის განმავლობაში ფიზიკური და ემოციური სტრესით სავსე რეალურ სურათს შორის, ერთი მხრივ, აშკარა ხდება. მეორეს მხრივ, ის ცუდად არის გაგებული, რადგან ყოველთვის არის გარკვეული ზეწოლა საზოგადოების, გარემოს და თავად ქალის შინაგანი დამოკიდებულებებისგან - ბავშვის დაბადებას სიხარული მოაქვს და მას არ შეიძლება ახლდეს უარყოფითი გრძნობები. ანუ, არსებობს გამოუთქმელი აკრძალვა იმ ნეგატიურ გამოცდილებაზე, რაც დედამ შეიძლება განიცადოს.

თუ ჩვენ ასევე გვახსოვს, რომ ამ თვეების განმავლობაში ქალი აღმოჩნდება ერთგვარ იზოლაციაში, მისი ცხოვრების რიტმი ემორჩილება ბავშვის რეჟიმს და მახასიათებლებს, მან უნდა უარყოს საკუთარი თავი მრავალმხრივ და ძილის რიტმი არის შეწუხებულია, მაშინ ჩვენ ვნახავთ ყველა პირობას ნევროზული მდგომარეობის განვითარებისათვის.

პირადად ჩემთვის, მრავალი პერინატალური ფსიქოლოგის მსგავსად, ეს მდგომარეობა განსაკუთრებით შემაშფოთებელია იმის გამო, რომ ამ მომენტში დედა შვილთან განუყოფელ კავშირშია - დიადა. ანუ, რაც არ უნდა მაღალ მორალურ პრინციპებს იცავდეს ქალი და რაც არ უნდა საგულდაგულოდ დაიმალოს თავისი გრძნობები, არ აქვს მნიშვნელობა როგორ ცდილობს იყოს კარგი დედა, მისი გამოცდილება ამა თუ იმ გზით იმოქმედებს როგორც ბავშვთან ურთიერთობაზე, ასევე მისი ემოციური ფონი, მისი პროვოცირება ახლა, ბავშვის ნევროზული მდგომარეობა, შფოთვა.

ამ პირველ თვეებში, დედასთან და მამასთან ურთიერთობისას, ბავშვი იღებს სამყაროს ძირითად გაგებას, მის უსაფრთხოებას, საიმედოობას და ასევე სწავლობს ძალიან მნიშვნელოვან ცოდნას - საკუთარი თავის ღირებულების შესახებ ამ სამყაროში. ამის საფუძველზე, მომავალში ჩამოყალიბდება ქცევის ალგორითმები და კონკრეტულ სიტუაციაში რეაგირება. ეს არის საფუძველი, რომელიც არ შეიძლება შეიცვალოს მომავალში. შესაძლებელი იქნება მხოლოდ გამოსწორება, მორგება, გარკვეულწილად ცნობიერების დონემდე მიყვანა, მაგრამ კრიტიკულ სიტუაციებში ადამიანი მაინც ქვეცნობიერად დაუბრუნდება ამ ადრეულ გამოცდილებას და მათ შეეძლებათ გავლენა მოახდინონ მის ქცევაზე მთელი ცხოვრების განმავლობაში.

სწორედ ამიტომ არის ასე მნიშვნელოვანი სიტუაციის გამოსწორება იქაც კი, ბავშვის ცხოვრების პირველ კვირებსა და თვეებში. და ამისათვის აუცილებელია მინიმუმ აღიაროს დედის უფლება ამ პერიოდის განმავლობაში ნეგატიურ გამოცდილებაზე, რადგან სწორედ ეს გამოცდილება უნდა იყოს სპეციალისტთან კონსულტაციის მიზეზი. და აქ სპეციალისტის მიზანი არ არის დედის ნაკლოვანებების და ღრმა შრომის იდენტიფიცირება მის პიროვნებასთან, არამედ მისი ემოციური დისკომფორტის მიზეზის დადგენა, მისი ძლიერი და რესურსების ძიება, რომლის წყალობითაც შესაძლებელია ბავშვთან ადექვატური კონტაქტის აღდგენა. და ბავშვის ემოციური მოთხოვნილებების დაკმაყოფილება და დედის ემოციური დისკომფორტის აღმოფხვრა.

მაშ, რას უნდა მიაქციონ ყურადღება დედებმა, რათა დროულად მიმართონ დახმარებას?

- უფრო გაღიზიანებული ხდები

- უფრო მეტად შეშფოთდი, გაქვს შიში

- თქვენი განწყობა ხშირად იცვლება დეპრესიიდან და ცრემლებიდან ნერვიულობამდე და გაღიზიანებამდე

- თქვენ დაიწყეთ საკუთარ თავზე უარესი ფიქრი, თქვენი თვითშეფასება შემცირდა

- თავს დამნაშავედ გრძნობ

- აპათია და დეპრესია გახდა თქვენი ჩვეული მდგომარეობა

- თქვენ დაიწყეთ უარესი შეგრძნება: ხშირი თავის ტკივილი, დისკომფორტი ან ტკივილი გულის არეში, კიდურების კანკალი, გულისცემის და სუნთქვის დარღვევა, კუნთების სპაზმი, ხშირი გაციება, სისუსტე.

უფრო მეტიც, თქვენ უნდა მიიღოთ მინიმუმ ერთი კონსულტაცია პერინატალურ ფსიქოლოგთან, თუ:

- თქვენი ორსულობა იყო რთული და გართულებებით;

- გქონდათ რთული მშობიარობა ან გქონდათ საკეისრო კვეთა

- თქვენ განიცადეთ სამწუხარო მოვლენები ორსულობის წინა დღეს ან მის დროს

- თქვენ გქონდათ აბორტი ან ბავშვის დაკარგვა წინა ორსულობებში / მშობიარობაში

- დიდხანს ვერ დაორსულდებოდი და ნერვიულობდი ამის გამო

- ერთხელ თქვენ განიცდიდით დეპრესიას ან დეპრესიას თქვენს ახლობლებში (დედა, მამა)

- ეს ორსულობა არ იყო დაგეგმილი, თქვენთვის მოულოდნელი იყო

აქვე მინდა აღვნიშნო, რომ არც დედობის წარმატებულმა გამოცდილებამ და არც ფსიქოლოგიურმა თუ პედაგოგიურმა განათლებამ ვერ დაგვაზღვიოს იმ კრიზისისგან, რომელიც შეიძლება წარმოიშვას ბავშვის დაბადებისას. ყოველივე ამის შემდეგ, ეს კრიზისი წარმოიქმნება არა დაბადებასთან დაკავშირებით, არამედ კონკრეტულ ინდივიდთან, განსაკუთრებულ, მე კი ვიტყოდი, ფაქტორებს, რომლებიც არსებობს ამ კონკრეტული ბავშვის დაბადებიდან ამ კონკრეტულ ოჯახში ამ კონკრეტული ქალისთვის..

მაგრამ არის ასევე მნიშვნელოვანი პოზიტიური პუნქტი, რომლითაც მინდა დავამთავრო ჩემი სტატია: პერინატალური ფსიქოლოგის მხოლოდ რამდენიმე კონსულტაციას, უმეტეს შემთხვევაში, შეუძლია სიტუაციის გამოსწორება და, მართლაც, პოზიტიური და სასიხარულო გახადოს. დედა-ჩვილის ფსიქოთერაპია არის მოკლევადიანი თერაპია. ზოგჯერ დედის ნეგატიური ემოციების უფლების აღიარების ფაქტი ამ პერიოდში მნიშვნელოვნად ამცირებს სტრესს და თავს არიდებს ნევროზის შემდგომ განვითარებას.