როგორ გავაუმჯობესოთ ბავშვის თვითშეფასება?

2024 ავტორი: Harry Day | [email protected]. ბოლოს შეცვლილი: 2023-12-17 15:48

ბევრ თქვენგანს მოუსმენია ფრაზა "თავმოყვარეობა ყალიბდება ბავშვობაში". თქვენ ამბობთ ამ ფრაზას და მაშინვე იბადება აზრი: რა არის იქ, თვითშეფასება ეცემა და როგორი იქნება ბავშვისთვის მასთან ცხოვრება. და როგორ გავზარდოთ თვითშეფასება, თუ ბავშვს არ აქვს მაღალი აზრი საკუთარ თავზე.

ეს კითხვები სწორია, მაგრამ არ უნდა გადააჭარბოთ ამ კითხვებზე პასუხებს. მე არ ვწერ ამ სტატიას მშობლების მაღალი შფოთვის გასაზრდელად (ჩვეულებრივ). უფრო პირიქით - "ყველაფერი თაროებზე დადო".

ასე რომ, თვითშეფასება ყალიბდება ბავშვში იმის საფუძველზე, თუ როგორ არის იგი "შეფასებული" უფროსების მიერ მისი უშუალო გარემოდან. სკოლამდელ ასაკში ესენი არიან მშობლები, რომლებიც ახარებენ ბავშვის მიღწევებს და ყოველმხრივ ხაზს უსვამენ მის მნიშვნელობას. მისი მიღწევების მნიშვნელობა, თუმცა მცირე, მაგრამ მაინც. მიუხედავად იმისა, რომ განცხადებები, როგორიცაა "თქვენ არ დაემორჩილებით, მე მოგცემთ იმ დეიდას ხელახალი განათლებისთვის" (შეიძლება არსებობდეს ვარიაციები იმ თემაზე, თუ სად შეიძლება მიეცეს ბავშვს ან ვის შეუძლია მისი წაყვანა), იწვევს ბავშვის აზრები "მჭირდება? თუ არა მე". შედეგად, ეჭვები მათი ღირებულებისა და მნიშვნელობის შესახებ, ფსიქოლოგიური თვალსაზრისით, ამცირებს თვითშეფასებას.

Შემდეგ რა მოხდება. როდესაც ბავშვი სკოლაში შედის, მისი სოციალური წრე ფართოვდება და იმ ადამიანთა წრე, ვინც მას პირდაპირ თუ არაპირდაპირ აფასებს. ბავშვი იწყებს ყურადღების გამახვილებას მასწავლებლის აზრზე. თამაშის მოტივაცია იცვლება სკოლის მოტივაციით - იდეალურ შემთხვევაში, ეს უნდა მოხდეს სკოლაში შესვლისას. ბავშვი ცდილობს სკოლის მოსწავლის ახალ როლს, ცდილობს მოერგოს "კარგი მოსწავლის" იმიჯს, დააკმაყოფილოს უფროსების მოლოდინი. ამ მოლოდინში მთავარია არ გადააჭარბოს მას. თუ ბავშვს გადაჭარბებული მოთხოვნები აქვს (ან ის საკუთარ თავს აყენებს მას), მაშინ ყველაზე ქმედუნარიანმა მოსწავლემაც კი შეიძლება თავი უღირს დამარცხებულად ჩათვალოს.

მაგრამ შემდეგ ყველაფერი მკვეთრად იცვლება. მოზარდობის დაწყებისთანავე თანატოლები ხდებიან ავტორიტეტი, უფროსების აზრი კარგავს თავის ჯადოსნურ ძალას. ბავშვი ხელმძღვანელობს მეგობრების, კომპანიის ლიდერების აზრით. მინდა ვიყო "მაგარი", "როგორც ყველა სხვა". მოზარდი დაუკავშირდება იმ კომპანიაში, სადაც მას აფასებენ, სადაც მისი პოზიტიური თვითშეფასება მხარდაჭერილია, ფსიქოლოგიური თვალსაზრისით. ნაწილობრივ ამიტომაც არის, რომ ბავშვებს შეუძლიათ აირჩიონ კომპანია, რომელიც მოზრდილებში "არ შეესაბამება მათ განვითარების დონეს", "უღირსად". ეს ძალიან მარტივია: თუ მოზარდები არ მიიღებენ თავიანთი ღირებულების დადასტურებას სხვა მნიშვნელოვან ჯგუფში (ოჯახი, კლასი), მაშინ ისინი ირჩევენ ჯგუფს, რომელშიც აუცილებლად მიიღებენ. აქ ისინი იღებენ "სრულწლოვანების თვისებებს", რომლებიც ყოველთვის არ მიესალმება უფროს თაობას.

სანამ ამ სტატიას ვწერდი, გამახსენდა კომიკური ფრაზა (ყოველ ხუმრობაში, როგორც მოგეხსენებათ …): "ბავშვებს არ შეუძლიათ აირჩიონ საკუთარი მშობლები, მაგრამ მათ შეუძლიათ აირჩიონ საკუთარი ფსიქოთერაპევტი". მაგრამ მე დავპირდი, რომ არ გაზრდის მშობლების შფოთვას, ასე რომ, დასასრულს, მე მოკლედ ვისაუბრებ იმაზე, თუ როგორ დავეხმაროთ ბავშვს ადეკვატური თვითშეფასების ჩამოყალიბებაში. მოკლედ შევეცდები, თუმცა, რა თქმა უნდა, თითოეულ ამ პუნქტს კომენტარი სჭირდება:

• დიდება. დიდება კონკრეტული მიღწევებისთვის, თუმცა მცირე (ზრდასრული ადამიანის თვალსაზრისით).
• შეადარეთ ბავშვი არა სხვა ბავშვებს, არამედ მხოლოდ საკუთარ თავს, რამდენიმე ხნის წინ.
• ისაუბრეთ თქვენს გრძნობებზე, თავიდან აიცილეთ ინტერპრეტაციები და შეფასებები.
• თუ თქვენ აფასებთ, მაშინ შეაფასეთ არა მთლიანად ბავშვის პიროვნება, არამედ მისი კონკრეტული ქმედებები.

გპირდებით, რომ თითოეულ ამ პუნქტზე უფრო დეტალურად ვისაუბრებ შემდეგ სტატიებში. სასიამოვნო დღეს და პოზიტიურ თვითშეფასებას გისურვებთ!